Gajde i tambura su bile retkost u užičkom kraju drugom polovinom devetnaestog veka. Prilikom svadbi, gajdaši, tada zvani gadljari, pozivani su iz Dragačeva. Što se tiče tambure, “u nju su udarali, tek dečaci, u prvo vreme kad se zamomče”. Na drombulje su najčešće svirale devojke, kada su polazile na rad ili praznikom – saborom. Tek u toku treće decenije dvadesetog veka počeli su se u Užicu i po okolnim selima viđati “novi” muzički istrumenti: harmonika, flauta, okarina, violina, a u području Maljena, u Dobrinju i u okolnim selima mlađi ljudi su oraganizovano počeli svirati prvo zurle, a zatim i pleh – muziku, bili su to preteče današnjih popularnih trubača.
“Kada hoćemo da se proveselimo, moramo poručiti svirače iz Valjeva… Inače se igra ili uz svirajku, ili uz pesmu koju pevaju sami igrači… U folkloru užičkog kraja odista se osećaju tragovi igre uz pesmu, od čega se verovatno stvorio veliki broj poskočica, brojanica, pošalica o igračima, igranju i onima što stoje oko kola”. Zapisao je Milan Milićević.
Muzika je najčešće svirala na skupovima zvanim “sabor”, tada rujanskog, danas zlatiborskoga kraja. To su dolasci naroda u crkve radi molitve, sastanci prijatelja, prikazivanje mladih stasalih za udaju i ženidbu, igranje u kolu. Sabori su bili o Ilindanu, Velikoj gospojini, Bogojavljenju, Cvjetima, za vreme Crkvene slave. Na saborima se okupljalo mnogo sveta. Ovi sabori nikakve veze nemaju sa “stalečkim saborima” iz srednjevekovne srpske države, niti su trag i ostatak tih sabora. Ti stari sabori su bili državni na kojima su se skupljala feudalna gospoda ili “sindolini” na kojima su se skupljali episkopi i arhijepiskopi ili “manastirski” na kojima se ulazilo u manastirsko brastvo. Sabori koji se održavaju u vreme crkvenih praznika na koje se narod skuplja pred crkvama, nose sa sobom trag od “panđura” i “trgova”, koji su u srednjem veku pored manastira održavani i na kojima se, sem trgovine, igralo i pevalo. Ovi sabori su među seoskom omladinom bili veoma popularni… Na njih je išla cela porodica. Kod kuće su ostajala samo mala deca i oni koji su bili najpotrebniji za nadgledanje stoke i čuvanje kuće, obavljanje neodložnih poslova.
Na sabor se nosilo sve najbolje i jelo i piće. Oko crkve su imućne porodice imale svoj čardak. Na na čardaku se ručavalo, a stariji su, dok su se mladi zabavljala u kolu, u čardaku primali prijatelje, dogovarali o udaji i ženidbi “mladih koji se gledaju”. Zbog toga su sabori bili najvažniji za budućnost mladih. U užičkom kraju se sa pogrdom gledao seljak koji se u ranoj mladosti nije oženio, ako je napunio 25 ili zašao u trideste godine neoženjen, on nije smeo da se pojavi ni na slavi, ni na svadbi. U kolu su ga devojke izbegavale, uredni ljudi se nisu sa njim družili, za celo selo nije bio “ni momak ni čovek”, čak su ga imenom retko zvali. On je imao pogrdno ime “juruk”. To je ime došlo neoženjenim momcima od sećanja na turske vojnike jurake, koji su služili u turskom garnizonu u Užicu. Turska vojska se služila sedam godina i za to vreme se nisu mogli ženiti. Po Vuku Karadžiću, juraci su bili poturčenjaci, Bugari, jer su govorili i bugarski i turski jezik. Vuk piše da su bili poprilično zli.
