Te 1945. godine kada se Drugi sv. rat završio Užicu je započeta obnova srušenih zgrada koje su najviše srušili saveznici svojim bombardovanjem, kao i obnova društvenog života. Ministarstvo prosvete NR Srbije donelo je sredinom leta 1945. odluku da se u Užicu, koji je postalo Titovo Užice, osnuje profesionalno Narodno pozorište.
Za otvaranje pozorišta određen je 24. septembar, dan kada su partizani ušli Užice u kome je zaživela Užička republika. S radom se počelo odmah, u zgradi Sokolane koja je postala Dom kulture. Tako je užičko pozorište osnovano bez sopstvene zgrade, dekora, garderobe i rekvizita. Predstave su igrane i na drugim mestima u gradu, zimi i u kafani Pariz. Pozorište je koristilo Sokolanu do 1948, a zatim, se uselilo u zgradu na glavnoj ulici u kojoj je ranije bio Aranđelovića, bioskop i tu radilo sve do 1967, kada pozorište dobija novu zgradu na Trgu partizana.
Za prvoga upravnika pozorišta postavljen je profesor književnosti u užičkoj gimnaziji – Obrad Nedović koji režirao i prvi komad “Roditeljski dom Valentina Katajeva”, u dekoracijama koje je izradio slikar, profesor crtanja, Branko Kovačević. U ovoj predstavi nastupili su, tada najpoznatija od svih Ružica Todić, koja je svojim izrazitim temperamentom i scenskom sigurnošću delovala na ostale članove ansambla sasatavljenog uglavnom od mladih glumaca, početnika. Među njima su bili: Sava Komnenović, Marko Oqačić, Mica Vlajić, Mile Stojanović, Jovica Mali, Vera Dokić, Julijana Fačeti, Duško ljubojević, Radmila Lazović, Anđelko Otović, Milan Drndarević, Dragoqub Jovašević, Miodrag Đurić i Božidar Vlajić.
Užičke Vesti su objavile prvu detaljniju kritiku o ovoj prvoj prestavi novoformiranog pozorišta. Zahvaljujući dobrom radu Obrada Nedovića, ansambl je već do kraja decembra bio potpuno formiran U njemu se našlo trinaest profesionalnih glumaca i nekoliko stalno prisutnih amatera. Neki od glumaca su bili angažovani i na pomoćnim tehničkim poslovima. Milutin Čolić je obavljao i funkciju sekretara.
Posle otvaranja pozorišta ostvarene su do kraja godine još tri premijere: Narodni poslanik B. Nušića, Zona Zamfirova S. Sremca i Koštana B. Stankovića. Tokom leta 1946. pozorište je nastavilo rad još intenzivnije. Angažovan je profesionalni reditelj, akademski slikara kao scenografa, nekoliko novih glumaca I repertoar je obogaćen novim premijerama: Nušićevev Pokojnik, Cankarev Kralj na Betajnovi, Gogoljeva ženidba. Istovremeno su počele pripreme za izvršenje zadatka da pored aktivnosti u gradu svoju delatnost prošire na manja mesta bivšeg užičkog okruga, varošica i sela, obuhvatajući i šire područje Sandžaka, do susednog Višegrada. Tako su stanovnici varošica Požege, Kosjerića, Arilja, Bajine Bašte, Priboja, Prijepolja, Nove Varoši, Sjenice, Pljevlja, kao i zabačena planinska sela Mokra Gora, Kotroman, Brodarevo, Seča Reka, Ražana, sa selima iz bliže okoline Glumač, Krvavci, Latvica i drugim, prvi put imali priliku da vide profesionalno organizovane pozorišne predstave u toku leta 1946, što je nastavljeno i u sledećem letnjem periodu 1947.
