Долазак свечаног воза широког колосека из Ваљева у Ужице

832

Bilo je u poratnom periodu pojedinih stručnjaka koji su iznosili stavove protiv izgradnje pruge Beograd – Bar. Prema Dragom Stamenkoviću, predsedniku izvršnog veća Srbije, rukovodstvo Slovenije pružalo je otpor izgradnji pruge. Poslednja i odlučujuća riječ Josipa Broza Tita, doživotnog predsednika SFRJ, presekla je sve otpore. izgradnju pruge prihvatili su i ostali jugoslovenski državni organi. Odlukom Privrednog saveta Vlade FNRJ od 20. avgusta 1951. godine utvrđena je trasa pruge Beograd – Bar. Od Beograda do Resnika išla je postojećom prugom Beograd – Niš, gde se odvajala i probijala kroz tunel Bela Reka, išla dolinom reke Kolubare do Valjeva, a zatim se razvijala u dolini reke Gradac. Posle probijanja kroz brdski masiv Bukovi, tunelom „Drenovački kik“ ulazila u dolinu reke Skrapež i spuštala se ka Kosjeriću i Požegi. Od Požege i Užica trasa je išla dolinom reke Đetinje, pa se dalje penjala prema Zlatiboru kroz koji se probijala većim tunelom…

Užičani okupljeni na Teretnoj stanici u Krčagovu 3. jula 1972. godine
Užičani okupljeni na Teretnoj stanici u Krčagovu 3. jula 1972. godine

Dugo vremena sam tražio fotografije sa svečanosti puštanja u promet dela pruge Beograd-Bar od Valjeva do Užica, događaja koji je zaboravljen i u monografiji pruge. Užičani su se okupili na Teretnoj stanici u Krčagovu 3. jula 1972. Godine. Tad je pušten u saobraćaj voz normalnog koloseka od Valjeva do Užica. Fotografije sa ovog slavljeničkog događanja sam našao u muzeju u Valjevu i ovo je je njihova premijera u javnosti. Na prvoj fotografiji su okupljeni Užičani na teretno-putničkoj stanici u Krčagovu oko svečanog voza a na drugoj su Mašinovođa i njegov pomoćnik koji su taj prvi voz dovezli do Užice. Daću i neke meni zanimljive podatke o ovoj za Užice tako važnoj pruzi.

U izgradnji pruge od 1971. godine učestvovale su svakog leta i omladinske radne brigade, angažovane na poslovima koje nije mogla da obavlja mehanizacija. U 240 brigada za pet godina radilo je preko 14.000 omladinaca iz svih krajeva Jugoslavije, studenti iz inostranstva i veterani iz zemlje. Pruga Beograd – Bar, jedan je od najtežih građevinskih objekata u to vreme u Evropi, delo je generacija stručnjaka koji su na njoj radili 25 godina. Užički brigadiri koji su radili na izgradnji pruge Beograd-Bar imali su brigadirsko naselje i na planini Jabuci.

Prvi voz normalnog koloseka od Valjeva do Užica dovukla je dizel lokomotiva, nažalost nije ostalo zapisano ko je bio mašinovođa i njegov pomoćnik i kondukter
Prvi voz normalnog koloseka od Valjeva do Užica dovukla je dizel lokomotiva, nažalost nije ostalo zapisano ko je bio mašinovođa i njegov pomoćnik i kondukter

Trasa pruge ima karakteristike ravničarske i većim delom brdske pruge, sa maksimalnim usponom od Beograda do Užica 13 promila, od Užica do Priboja 17 i od Bijelog Polja do Podgorice 25 promila. Najveću nadmorsku visinu trasa dostiže kod Kolašina 1032 metra, a najnižu u Baru svega 3 m visine. Pruga Beograd – Bar na celoj svojoj dužini ima 54 železničke stanice – četiri ranžirne, tri rasporedne, po dve pretovarne i teretne, 34 putničko – teretne i devet ukrsnica. Na pruzi je sagrađeno 254 tunela, ukupne dužine 114.437 m, što je skoro 1/4 njene ukupne dužine. Sa ukupno 234 mosta dužine 14.593 m, premošćene su vodene i visinske prepreke na pruzi. Pruga je elektrificirana monofaznim sistemom 25 kV i 50 Hz 1977. godine. Saobraćaj na pruzi regulisan je savremenim sistemom osiguranja svih skretnica i signala iz svake stanice, a na nekim delovima pruge iz jednog centra telekomandom. Pruga je jednokolosečna sa maksimalnim osovinskim opterećenjem 22,5 tona. Minimalni poluprečnik krivine je 300 m. Brzina vozova trebalo je da bude na međustaničnim odstojanjima od 75 – 120 km na sat. Srednja komercijalna brzina vozova planirana je za ekspresne oko 63 km/s, za putničke oko 40 km/s, za teretne oko 27 km/s i sabirne oko 16 km/s.

Živopisni predeli kojima pruga prolazi i objekti izgrađeni na njoj (stanični i druge zgrade, mostovi, vijadukti itd.) čine ovu prugu atraktivnom i jedinstvenom. Pruga Beograd – Bar skratila je pomorski put robe, jer je njena luka u Baru bliža ulazu i izlazu iz Jadranskog mora od ostalih luka na tadašnjoj jugoslovenskoj obali. Skraćenje tog puta je znatno. u nautičkim miljama iznosilo je: od Bara do Rijeke 299, do Šibenika 181, do Splita 158 i do Ploča 130. Posebno mesto pruga je imala u razvoju turizma, jer je približila prirodne lepote turistima. Ona je skratila vreme putovanja za nekoliko sati od Beograda do Jadrana kada se poredi sa automobilskim saobraćajem.