Zahvaljujući Udruženju građana Amanet i projektu Kraljevine Srbija i Crna Gora u ratovima 1912-1918, kao i gospodinu Đeniću, istoričaru iz Čajetine, prenosimo o ove priče našim slavnim precima.
“Zlatibor u Velikom ratu“ Milisav R. Đenić, 2006:
UČESNIK U OBA RATA
U ratnom dosijeu Stojana Ršumovića, podnarednika u 2. četi, 2. bataljona XV pešadijskog puka Stevan Sinđelić, zabeleženo je nekoliko uspešno izvedenih akcija u završnim borbama solunske operacije. Između ostalog piše, da je 27. maja 1917. godine kao vođa jedne patrole, posle završenog bombardovanja neprijateljskih utvrđenja od strane naše artiljerije na položajima kod sela Zbarsko, uspeo da prodre u protivničke redove i osmotri raspored i jačinu bugarskih snaga. Za ovo delo pohvaljen je naredbom komandanta XV pešadijskog puka broj 1.577, od 8. juna 1917. godine.
Drugi poduhvat izveo je 8. juna 1918. godine. Dok je jurišni vod vršio postavljeni zadatak zarobljavanja bugarskog stražarskog odeljenja na reci Belici kod sela Zbarsko, Stojan je kao vođa jurišne patrole uspeo da se probije između neprijateljskih straža i stigne u njihovu pozadinu, u pomenuto selo. Ovim veštim manevrom i neočekivanom pojavom u bugarskoj zaleđini stvorio je mogućnost vodu da uspešno izvrši dobijeni zadatak i vrati se u svoje polazne rovove, ne ostavljajući ni jednog svog ranjenika na mestu okršaja. Za ovo junaštvo stigla je pohvala od komandanta Prve pešadijske brigade Timočke divizije, naredbom broj 8.787 od 24. juna 1918. godine.
Jedan od najvećih podviga Stojan je izveo septembra 1918. godine pri proboju Solunskog fronta. Kao vođa jurišnog odeljenja, sa svojim junacima uspeo je da upadne u neprijateljske rovove na položaju Beli kamen, kota 750. Tom prilikom bacili su dvanaest ofanzivnih bombi, usmrtili veliki broj bugarskih vojnika i zarobili dva mitraljeza.
Posadu su primorali da položaje napusti u najvećem neredu i panici, a svom puku stvorili slobodan upad u utvrđenja bez gubitaka i davanja bilo kakvog otpora od strane rastrojenih Bugara.
Opet stiže pohvala, ovoga puta od komandanta Druge armije, naredbom broj 105 od 7. januara 1919. godine. Osim toga u službenom kartonu stoji da tokom rata nije imao ni dana poštede, ni dana odsustva, nije izostao ni iz jedne borbe koju je vodila njegova jedinica.
U rubrici ovog službenog kartona nije više bilo mesta da se nabrajaju ostali podvizi mladog zlatiborskog viteza, tesna je bila i rubrika gde je trebalo upisati sva odlikovanja stečena u toku rata. Stojan Ršumović je odlikovan:
Srebrnim vojničkim ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima
Srebrnom medaljom za hrabrost Miloš Obilić
Medaljom za vojničke vrline
Medaljom za vojničke vrline
Zlatnom medaljom za revnosnu službu
Zlatnom medaljom za revnosnu službu
Spomenicom oslobođenja i ujedinjenja 1914/1918.
Ordenom jugoslovenske krune V reda
Albanskom spomenicom
Engleskom medaljom Kralja Đorđa V (DSM)
Grčkim Ratnim krstom III reda
Stojan Ršumović je rođen 6. maja 1896. godine u zlatiborskom selu Ljubišu, u domu Stevana i Jefimije, zemljoradnnka osrednjeg imovnog stanja. Posle završene osnovne škole, 14. aprila 1914. godine stupio je u XXV klasu Pešadijske podoficirske škole u Skoplju. Kad je ubrzo izbio Prvi svetski rat upućen je u trupu, u 2. četu 2. bataljona XV pešadijskog puka Stevan Sinđelić i čitav ratni put prošao sa ovom proslavljenom jedinicom.
U međuratnom periodu radio je kao oficir u jugoslovenskoj vojsci, menjajući često mesto službovanja. U vreme davanja ovih podataka 1934. godine nalazio se na službi u Negotinu, u činu aktivnog pešadijskog kapetana I klase. Oženio se Ružicom Radovanović sa kojom je imao kćer Radmilu.
Kao aktivan pešadijski kapetan I klase i komandant bataljona, Stojan Ršumović je već 6. aprila 1941. godine, zvanično počeo borbe protiv nemačkih jedinica. Već u prvim ratnim operacijama zarobljen je sa svojom jedinicom kod Kosovske Mitrovice i čitav ratni period proveo u nemačkom zarobljeništvu. Iz Nemačke se nije vratio u otadžbinu, ostatak života proveo je u SAD. I pored napornog i tegobnog života tokom dva rata, dočekao je duboku starost. Umro je 23. novembra 1982. godine u Libertvilu gde je i sahranjen.
